Czym jest zarząd sukcesyjny i do czego służy?
Instytucja zarządu sukcesyjnego została wprowadzona1 w 2018 r. jako próba rozwiązania problemów związanych ze śmiercią przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności, narzędzie do zabezpieczenia przedsiębiorstw na wypadek śmierci przedsiębiorcy i przeprowadzenie skutecznej sukcesji.
1 Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.
Jednoosobowa działalność gospodarcza jest ściśle związana z prowadzącą ją osobą. Nie posiada osobowości prawnej, a podmiotem wszelkich praw związanych z przedsiębiorstwem jest sam przedsiębiorca – osoba fizyczna. Do czasu uchwalenia ustawy o zarządzie sukcesyjnym śmierć przedsiębiorcy skutkowała zakończeniem bytu prawnego przedsiębiorstwa, często budowanego latami. Dziedziczeniu podlegał majątek przedsiębiorcy, ale większość praw związanych działalnością wygasało. Dotyczyło to między innymi zezwoleń, koncesji, ale również chociażby umów o pracę czy utraty numeru NIP przedsiębiorcy. Do czasu zakończenia postępowań spadkowych zarządzanie przedsiębiorstwem czy dostęp do jego zasobów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych były ograniczone lub całkowicie niemożliwe. Niejednokrotnie nawet po bezspornym zakończeniu postępowań spadkowych na przywrócenie prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa było już za późno. Zarząd sukcesyjny ma umożliwić ciągłość funkcjonowania przedsiębiorstwa i ułatwić płynne przejęcie przedsiębiorstwa przez następców zmarłego przedsiębiorcy.
Po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego to zarządca sukcesyjny wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności. Jego zadaniem jest prowadzenie bieżącej działalności – zawieranie i realizacja umów, regulowanie zobowiązań, wykonywanie obowiązków wynikających z decyzji administracyjnych czy też dokonywanie rozliczeń podatkowych i w zakresie ubezpieczeń społecznych.
Czas trwania zarządu sukcesyjnego
Zarząd sukcesyjny jest rozwiązaniem tymczasowym. Zarządca sukcesyjny ma co do zasady prowadzić „firmę” do czasu, aż ostatecznie załatwione zostanie postępowanie spadkowe (zakończone działem spadku) i prowadzenie przedsiębiorstwa rozpocznie sukcesor (który może chociażby przejąć zakład pracy czy też dokonać przeniesienia na siebie decyzji związanych z przedsiębiorstwem). Zgodnie z treścią ustawy, zarząd sukcesyjny wygasa najpóźniej z upływem dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy, przy czym z ważnych przyczyn Sąd może przedłużyć okres zarządu sukcesyjnego na czas nie dłuższy niż pięć lat od dnia śmierci przedsiębiorcy (uwaga – orzeczenie sądu musi stać się prawomocne przed upływem okresu dwuletniego!). W tym czasie następcy przedsiębiorcy powinni wykonać wszelkie formalności związane z ewentualnym przejęciem przedsiębiorstwa zmarłego przedsiębiorcy lub podjąć decyzję o zakończeniu prowadzenia tej działalności.
Kancelaria RWLAW doradza przy planowaniu i przeprowadzaniu sukcesji przedsiębiorstw, także z wykorzystaniem instytucji zarządu sukcesyjnego. W razie pojawienia się merytorycznych wątpliwości lub chęci współpracy – zapraszamy do kontaktu.
