Interpretacja – ograniczone zwolnienie z opodatkowania niektórych fundatorów

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT, beneficjenci otrzymujący od fundacji wskazane przysporzenia podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT w stawce 10% lub 15%.

Stawka 10% ma zastosowanie do przychodów uzyskanych przez beneficjenta będącego w stosunku do fundatora osobą zaliczoną do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn (art. 14 ust. 3 pkt 1 i 2). Stawka 15% ma zastosowanie do przychodów uzyskiwanych przez wszystkich pozostałych beneficjentów.

Z uwagi na cele ustawy o fundacjach rodzinnych, dla przychodów najbliższej rodziny fundatora, tzw. zerowej grupy podatkowej, przewidziano zwolnienie z opodatkowania podatkiem PIT. Do grupy tej należy małżonek fundatora, jego zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha.

Zwolnienie to nie dotyczy jednak wszystkich świadczeń otrzymywanych od fundacji przez osoby z grupy 0. Stosuje się je wyłącznie do części przychodów odpowiadającej proporcji mienia wniesionego przez fundatora do całości majątku wniesionego do fundacji rodzinnej. Proporcję ustala się na podstawie prowadzonego na podstawie art. 27 i 28 u.f.r. spisu mienia, w którym zawarte są informacje o mieniu wniesionym do fundacji przez fundatora i inne osoby.

Zgodnie z art. 28 ust. 2 u.f.r. mienie wniesione do fundacji rodzinnej w drodze darowizny albo spadku przez:

1. fundatora lub jego małżonka, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwo – uważa się za wniesione przez fundatora;

2. inne osoby – uważa się za wniesione przez fundację rodzinną.

Przykłady:

1. Gdy mienie do fundacji wniósł w połowie fundator, a w połowie jego małżonek (niebędący fundatorem) to zgodnie z pkt 1 powyżej uznaje się, że mienie do fundacji zostało wniesione w całości przez fundatora i przychody z tytułu świadczeń dla beneficjentów należących do grupy „0” fundatora (np. jego małżonka lub dzieci) zwolnione są z podatku PIT w całości.

2. Gdy mienie do fundacji wniósł w połowie fundator, a w połowie osoba spoza katalogu z pkt 1) powyżej, to uznaje się, że mienie do fundacji zostało wniesione w połowie przez fundatora, a w połowie przez fundację. W konsekwencji jedynie połowa przychodów beneficjentów (z grupy „0” fundatora) z tytułu świadczeń od fundacji będzie zwolniona z opodatkowania PIT, a pozostała część będzie podlegać opodatkowaniu PIT w stawce 10 %.

Interpretacja podatkowa niekorzystna dla małżonków-fundatorów

Należy zwrócić uwagę na niekorzystne dla podatników stanowisko prezentowane obecnie przez organy skarbowe w przypadkach, gdy fundację rodzinną tworzy co najmniej fundatorów należących do osób wskazanych w art. 28 ust. 2 – to jest np. dwoje małżonków.

Jak mogłoby się na pierwszy rzut oka wydawać, w związku z brzmieniem art. 28 ust. 2 pkt 1) u.f.r., skoro gdy mienie wniesione przez małżonka jedyne fundatora uważa się za wniesione przez fundatora, a w konsekwencji zwolnieniu podlega całość przychodów najbliższych fundatorowi beneficjentów (zob. przykład 1 powyżej) to z analogiczną sytuacją powinniśmy mieć, gdy fundatorami jest dwoje małżonków, którzy również wnoszą do fundacji mienie po połowie.

Odmiennego zdania jest jednak Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W powtarzających się interpretacjach podatkowych¹ organy skarbowe stoją na stanowisku, że mienie wniesione do fundacji rodzinnej w drodze darowizny albo spadku przez małżonka, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwo danego fundatora można, zgodnie z art. 28 ust. 2 pkt 1 ustawy o fundacji rodzinnej, uznać należy za wniesione przez tego fundatora tylko o ile małżonek, zstępni, wstępni lub rodzeństwo tego fundatora nie są jednocześnie pozostałymi fundatorami fundacji rodzinnej.

Z wykładni prezentowanej w interpretacjach podatkowych wynika, że w przypadku, gdy fundatorami jest dwoje małżonków lub np. rodzice i dziecko, to wnoszone przez nich mienie nie podlega zsumowaniu, lecz należy ustalić proporcję wnoszonego przez nich mienia, a wypłacany im świadczenia podlegają zwolnieniu wyłącznie w części – według proporcji, o której pisaliśmy powyżej.

Twierdzenie organów wydają się być nieuzasadnione i niemające oparcia w przepisach ustawy, natomiast należy mieć je na uwadze w przypadku planowania utworzenia fundacji i wnoszenia do niej majątku przez małżonków wspólnie. W takiej sytuacji wypłacane beneficjentom świadczenia mogą nie podlegać zwolnieniu z PIT w całości, a podatnicy, nawet jeśli stanowisko organu okaże się ostatecznie nieprawidłowe, narażają się na prowadzenie długotrwałego postępowania podatkowego lub sądowo administracyjnego.